Ik verdedig onze democratie. Niet dat ik een vechtjas ben, maar ik ben wel lid van het stembureau wanneer bij mij in het dorp gestemd moet worden. Ik heb dan echt het gevoel dat ik een bijdrage lever aan het democratisch proces. Wanneer u bij mij komt stemmen met een volmacht moet u een geldig identiteitsbewijs van de volmachtgever of een kopie daarvan meenemen zodat ik dat kan controleren. Dat vereist de Kiesraad die over de kiesregelingen gaat. Hordes mensen melden zich met een keurige kopie van het paspoort, in kleur, heel duidelijk.
Ook bij steeds meer zorgverleners is het de gewoonte om een kopie van een identiteitsbewijs te vragen en te bewaren. Dat is makkelijk: de identiteit is dan goed te controleren, ook als de patiënt het bewijs zelf een keer niet bij zich heeft. En het bsn is gelijk bekend; dat is nodig om een declaratie bij de verzekeraar te kunnen indienen.
In overtreding
Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens is de zorgverlener op deze manier wel heel erg in overtreding. Een organisatie, of een zorgverlener, mag alleen een kopie van een identiteitsbewijs maken als in de wet staat dat dat mag of zelfs moet. Een bank of een werkgever mag dat, maar een zorgverlener niet. Een zorgverlener mag alleen een identiteitsbewijs controleren om de identiteit van de patiënt vast te stellen en het bsn mag opgenomen worden in de administratie en het medisch dossier.
In de prullenbak
Op het stembureau slaat de schrik slaat mij elke keer om het hart. Daar eisen we een kopie van een identiteitsbewijs terwijl ik in mijn werk altijd vertel dat dat niet mag. Na het stemmen nemen de meeste mensen het kopietje weer mee, maar er zijn er ook die het gelijk in de op het stembureau aanwezige prullenbak gooien, al dan niet verfrommeld.
Met zo’n kopie van een identiteitsbewijs kun je leuke dingen doen. Zo kun je, met wat bluf en wat knutselen, een bankrekening openen en een lening afsluiten op de naam die op het kopietje staat. Dat geld sluis je vervolgens weg en de schuld is voor de ander. Identiteitsfraude kan erg lucratief zijn.
Op mijn vragen hierover reageerde de Kiesraad wel heel gemakkelijk: de regels van de legitimatie staan in de wet. Het is aan de gemeente om de burgers voorlichting te geven, aan de burgers om op een correcte manier een kopie van het legitimatiebewijs te maken en vooral om er daarna zorgvuldig mee om te gaan. Eenieder wordt immers geacht de wet te kennen en de privacy van anderen te beschermen.
Verantwoordelijk
Zo gemakkelijk komt u er als zorgverlener niet van af. U bent geen stembureau. En u bent wel verantwoordelijk voor de correcte omgang met identiteitsbewijzen door uw patiënten en uw medewerkers. De overheid vergroot zelf de kans op identiteitsfraude flink door het kopietje van het paspoort wettelijk te eisen zonder beschermende maatregelen en verbiedt tegelijk zorgverleners met een andere wet om zo’n zelfde kopietje veilig in de praktijk te bewaren.
Privacybescherming en verantwoordelijkheden zijn lastige begrippen, vooral als de overheid niet zorgt voor consistentie. Dat werkt onduidelijkheid en vooral slordigheid in de hand. Dat kan nare gevolgen hebben.
Mag ik u een stemadvies geven voor de verkiezingen in maart? Stem op een partij die privacybescherming in het verkiezingsprogramma heeft opgenomen.
Berend de Vries